„Speak”- Laurie Halse Hnderson

Wyd. Feeria Young | Org. Speak | 264 str. | 32,90 zł | Data wydania: 27.02.2019 r.

Ból przeżywany w milczeniu

Mówienie o przeżytej traumie jest jak rozdrapywanie rany. I choć może się wydawać, że jeśli będziemy wciąż zrywać z niej plaster, nigdy się nie zagoi, tak naprawdę jest to konieczne, by wreszcie nauczyć się żyć z blizną. Wydaje się to proste, ale wcale takie nie jest. Ciężko jest mówić o doświadczonej krzywdzie, trudno pogodzić się z tym, że nie da się cofnąć czasu, ale najtrudniej pozbyć się poczucia winy. Każdy ma własne, lepsze lub gorsze, metody radzenia sobie z trudnymi przeżyciami. Bohaterka „Speak”, Melinda, wybrała milczenie. Dziewczyna wycofuje się do własnej skorupy bólu i upokorzenia. Kryje się w niej głęboko, coraz głębiej, niczym przerażony ślimak. Nie chce mówić o tym, co się stało. Nie chce o tym nawet myśleć. Zupełnie tak, jakby wyparcie miało sprawić, że tamto wydarzenie zniknie. Tylko ona o tym wie. Nie chce się podzielić swoją tajemnicą nawet z czytelnikiem, ale ona coraz częściej do niej wraca i uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Pod grubą zasłoną milczenia wzbiera jednak krzyk, który tylko czeka, by wyrwać się na wolność. By wykrzyczeć cały ten ból.

  Opowieść Melindy, ma tak naprawdę dwa oblicza. Z jednej strony, to historia o szkolnych problemach, licealnej hierarchii i o tym, jak to jest spaść na jej najniższy szczebel. O rodzinie, która stopniowo rozsypuje się przez brak czasu i w wspólnie spędzonych chwil.  O tym jak łatwo jest przypiąć komuś etykietę i ignorować to, co dzieje się w jego wnętrzu. Klasyczna opowieść dla nastolatków, z typowo młodzieżową problematyką, w której lekkim stylu odnajdzie się każdy młody człowiek. Ale jest jeszcze to drugie oblicze, głębiej skryte, początkowo ledwie dostrzegalne, ale tak naprawdę najważniejsze. W gruncie rzeczy jest to opowieść o traumie, depresji i o tym, że nie z każdym problemem jesteśmy w stanie poradzić sobie sami. O milczeniu, które jest odbierane jako lenistwo i ignorancja, a tak naprawdę, jest desperackim wołaniem o pomoc. Wołaniem, którego niestety nikt nie słyszy…

Autorka ma lekki, bardzo przyjemny styl, a dzięki krótkim rozdziałom mającym formę anegdotek, „Speak” rewelacyjnie się czyta. Nie dajcie się jednak zwieść, bo tak naprawdę, to bardzo bolesna i wzruszająca historia, naszpikowana niewykrzyczanym bólem i milczącym cierpieniem. Autorka znalazła bardzo subtelny i plastyczny sposób, by pokazać ogrom zniszczeń jakie sieje we wnętrzu człowieka przeżyta trauma. Opowiada o milczeniu, ale też uzdrawiającej mocy zwykłej rozmowy. O granicach przyzwolenia na pewne rzeczy i o tym, że to nie ofiara powinna się wstydzić, że wyrządzono jej krzywdę.

„Speak”, to książka, która dała początek wielu ważnym dyskusjom na całym świecie. Porusza temat, doskonale już teraz znany i szeroko omawiany, ale warto wspomnieć, że dwadzieścia lat temu, kiedy ukazała się po raz pierwszy, wzbudziła sporo kontrowersji i tak naprawdę zapoczątkowała „modę”, na oswajanie kryjących się w ludzkiej duszy demonów, a nie zamykanie ich głęboko w przysłowiowej szafie. I choć przez ostatnie dwie dekady powstało wiele podobnych i może nawet lepszych książek (jak chociażby rewelacyjne „Co mnie zmieniło na zawsze”), to warto zapoznać się z tym niekwestionowanym klasykiem literatury young adult, który tak wielu młodym osobom otworzył oczy na sprawy wykorzystania i depresji, ale także mimo tak długiego czasu nie stał się ani odrobinę nieaktualny.

O CZYM?   „Speak”, to opowieść o dziewczynie, której życie diametralnie zmieniło się jednego wieczoru. Opowiada o milczeniu, które zatruwa od wewnątrz i nie pozwala ruszyć dalej, ale także o sile, by walczyć o siebie i wykrzyczeć prawdę- nieważne jak bardzo bolesną. Prawdziwy klasyk, który powinien przeczytać każdy fan Young adultowych historii inspirowanych przez samo życie. Nie jest to, gotowy poradnik dla skrzywdzonych osób, a raczej subtelny a za razem wyrazisty wstęp do dokładniejszej i bardziej szczegółowej dyskusji. Książka, mimo wielu lat wciąż jest tak samo aktualna i ważna. Takie książki są ponadczasowe i dobrze, że wciąż powstają i są wznawiane. Bo naprawdę wierzę, że mogą być dla skrzywdzonych osób ich pierwszym krokiem do zaakceptowania swoich blizn.  

Ocena:

7/10

Inne, zrecenzowane książki L.H. Anderson:

Bezlitosne ostrze pamięci

_________________________________________________________________