"Grobowiec z ciszy"- Tove Alsterdal

Wydawnictwo Akurat/ 495 str./ 39,99 zł/. 2014 r.

                        Odnaleźć swoje miejsce

 Ponieważ kryminały nie są moim ulubionym gatunkiem literackim, sięgam po nie naprawdę bardzo rzadko. Można nawet pokusić się o stwierdzenie, że nie czytam ich prawie wcale. Musi być więc coś naprawdę niezwykłego w fabule kryminału, bym w ogóle zwróciła na niego uwagę. "Grobowiec z ciszy" jednak już od samego początku krzyczał, że jest wart poznania, a ja nie mogłam się oprzeć pokusie, by odkryć jego tajemnice. Książka pozostawiła mnie jednak z dziwnym uczuciem, którego nie potrafię do końca zweryfikować i chyba musi minąć jeszcze kilka akapitów zanim uda mi się ustalić, jakie wrażenie wywarła na mnie ta pozycja.

Przewodnikiem po całej historii, jest tutaj Katrine, szwedzka dziennikarka mieszkająca w Londynie. Niestety nie wszystko w jej życiu układa się tak jak by sobie tego życzyła. Kobieta właśnie straciła posadę w Szwedzkim Radiu, tkwi w związku z mężczyzną, do którego nic nie czuje, a na dodatek okazuje się, że jej matka, z którą dawno nie miała kontaktu, jest ciężko chora i wymaga stałej opieki. Katrine jest zmuszona wrócić do Sztokholmu, z którego uciekła przed laty i uporządkować wszystkie rodzinne sprawy. Niespodziewanie kobieta odkrywa jednak istnienie starego domu należącego do jej matki, za który firma maklerska oferuje niewyobrażalną sumę. Dziennikarka postanawia poprowadzić własne śledztwo i za wszelką cenę odkryć tajemnicę starej chatki znajdującej się na mroźniej północy. Coś niepokojącego wisi jednak w powietrzu. W pobliskim domostwie został brutalnie zamordowany samotny mężczyzna, a wkrótce zaczynają ginąć inne osoby. A im więcej Katrine dowiaduje się o przeszłości swojej rodziny, tym bardziej zbliża się do prawdy. Jednak wiedza niesie ze sobą ryzyko i wkrótce również Katrine znajdzie się w niebezpieczeństwie. 

"Miała przeczucie, że to, co kiedyś się tu wydarzyło, było wciąż niezakończone. Teraźniejszość to tylko cienki osad na przeszłości, kruchy lód, po którym ludzie drepczą, wygładzają, skrywają, przemilczają, a naprawdę nic się nie kończy."

Przeszłość przeplata się tu z teraźniejszością i tworzy skomplikowaną i pełną tajemnic opowieść. Razem z Katrine poznajemy mroczy sekret jej rodziny naznaczony piętnem brutalnych lat sowieckiej Rosji, a także staramy się rozwikłać tajemnicę okrutnych morderstw. Te dwie pozornie niezwiązane ze sobą sprawy przeplatają się ze sobą i ukazują jak jedna podjęta dawno temu decyzja zmienia życie wszystkich przyszłych pokoleń.

Przede wszystkim jest to jednak opowieść o ucieczce od schematów i oczekiwań innych. O próbie przecierania własnych szlaków, poszukiwaniu wolności i własnego miejsca na ziemi, które będzie można nazwać domem. Wątek ten przeplata się przez całą opowieść i dotyka niemal każdego bohatera. Autorka udowadnia, że czas i miejsce nie mają najmniejszego znaczenia, bo ludzkie pragnienia zawsze pozostają takie same.

"Dom, pomyślała patrząc na krajobraz, który coraz bardziej przed nią się wygładzał. Czy ja w ogóle wiem, gdzie to jest?"

Jak już wspomniałam, nie czytam kryminałów zbyt często, dlatego niestety nie powiem Wam czy fabuła jest schematyczna, oklepana i przewidywalna. Jak dla mnie była całkiem mocną stroną książki, głównie za sprawą wątku rodzinnego, który stał się podstawą całej powieści, a nawet zdominował to kryminalne oblicze. Opuszczony dom na odludziu, rodzinne tajemnice i wielkie dramaty z przeszłości- to chyba nigdy nie przestanie intrygować. 

Wątek kryminalny został z kolei poprowadzony tak, by jak najbardziej wpuścić czytelnika w maliny. Autorka naprawdę nagimnastykowała się by obejść prawdę jak najszerszym łukiem. Bawi się w podchody i uniki, stale podsuwając czytelnikowi mylne tropy. Należy jej się za to spory szacunek, bo rozwiązania zagadki można się domyślić dopiero na sam koniec. Jednak ma to też jedną zasadniczą wadę, gdyż czytelnik może poczuć się nieco rozczarowany ostatecznym rozwiązaniem całej tajemnicy. O ile cała powieść została skonstruowana naprawdę misternie i ciekawie, tak niedopracowane zakończenie kompletnie wszystko popsuło. Odniosłam wręcz wrażenie, że zostało ono napisane jakby od niechcenia i spłycone do granic możliwości. Niektóre zaczęte wątki nie zostały wcale wyjaśnione, a inne znajdują kompletnie bezsensowny finał. Po tak ciekawie skonstruowanej powieści spodziewałam się równie dobrego zakończenia, jednak to całkowicie mnie rozczarowało. 

"Czy to w ogóle możliwe: odróżnić prawdę od kłamstw po tak długim czasie, czy wspomnienia blakną jak fotografie, czy pamięta się tylko wspomnienie jakiegoś wspomnienia, samą świadomość, tego co się przeżyło, ale bez dźwięków, zapachów i bez strachu?"

O CZYM?  "Grobowiec z ciszy" to opowieść, która pod otoczką kryminału skrywa coś znacznie więcej. Niezwykłą historię rodziny, mroczną tajemnicę z przeszłości i próbę znalezienia miejsca, które można nazwać domem. Choć autorka wplotła tu mnóstwo trudnych słów typowych dla swojego języka, a opowieść chwilami staje się nieco ciężka do przetrawienia, jest też po prostu świetnie skonstruowana i zwyczajnie intrygująca. Cała historia okraszona została dodatkowo niezwykłym, surowym klimatem mroźnej północy, który przenika również do pióra pani Alsteral. I choć początkowo wydawało mi się, że przez zbytnią oszczędność książka nieco traci, z czasem okazało się, że wręcz przeciwnie- zyskuje unikalny charakter i idealnie wpasowuje się w kryminalną atmosferę. Czy więc polecam Wam tą pozycję? Myślę, że tak, bo choć nie zmienię dzięki niej nastawienia do kryminałów, to zapewniła mi kilka przyjemnie spędzonych godzin i dała powód do refleksji nad kilkoma bardzo ważnymi kwestiami.

 Ocena: 

7/10

Inne książki autorki:

"Kobiety na plaży"

Dziękuję wydawnictwu Akurat za udostępnienie egzemplarza do recenzji.